ASMA YETİŞTİRİCİLİĞİ

ANAÇLAR

Anaç seçiminde toprak özellikleri, iklim özellikleri, aşılanacak çeşit ile uyuşması, arazinin şekli,yetiştirme amacı (erkencilik,sofralık,şaraplık…) ,anacın gelişme gücü dikkate alınmalıdır.Ağır bünyeli topraklara sahip arazilerde yerli fidanlarla bağ tesisinden kaçınılmalı, amerikan anaçlı fidanlar kullanılmalıdır. Amerikan asma anacı kullanılırken de toprak seçimine dikkat edilmelidir.Çünkü kireçli topraklarda karşılaşılan en önemli sorun, kireç etkisiyle demir, çinko ve manganın yeterli düzeyde alınamaması sonucunda ortaya çıkan
klorozdur.

1. Tatlı Çelik: Yerli asma kendi kökleri üzerinde yetiştirildiğinde topraktaki kirec oldukça fazla tolerans gösterirler.

2. 5BB Amerikan Anacı: Ağır ve killi topraklarda yetişebilir. Su isteyen anaçtır

3. R. Du Lot Amerikan Anacı: Kirece ve tuza dayanıklıdır. Kuraklığa dayanıklır.

4. P.1103 Amerikan Anacı: Derin topraklı yamaç arazilerde yetişebilir. Tuzluluğa ve kuraklığa dayanıklıdır.

5. 1613C Amerikan Anacı: Kumsal ve geçirgen topraklar için uygundur. Su isteyen anaçtır.

6. 41B Amerikan Anacı: Kireçli topraklara ve kuraklığa dayanıklıdır.

7. 110R Amerikan Anacı: Kuraklığa dayanıklıdır.

İKLİM İSTEĞİ

Bağ kurulacak yörenin iklim, toprak, mevki – yön, anaç ve çeşit seçimi gibi unsurlarının iyi incelenmesi gerekir. Bununla beraber rüzgârlardan korunmuş yerler bağcılık açısından daha   elverişlidir. Bağlar rüzgardan korunmadığı taktirde şiddetli rüzgarda asma üzerindeki sürgünler hasar görebilir. Hasar oluşmasını engellemek için tesis edilen bağların etrafına uygun bitkilerle rüzgar kıranlar güneşlenme ve havalanmaya engel olmayacak şekilde dikilmelidir. Çünkü güneşlenme bağcılık açısından önemlidir, özellikle güney veya güneybatıya bakan yerler seçilmelidir. Bağcılıkta önemli faktörlerden bir diğeri etkili sıcaklık toplamıdır. Bağlar günlük ısı ortalaması 10  0 C’yi bulunca gelişmeye başlar ve sonbaharda ısıortalaması bu derecenin altına düşünceye kadar gelişmesini sürdürür. Asma bitkisinin yıllık yağış isteği 500-600 mm dir.Bu özellikteki alanlarda sulama yapmadan yetiştirilebilmektedir. Yıllık yağışın 300 mm’in altına düşmesi durumunda sulama yapmak gerekir.

TOPRAK İSTEĞİ

Asma farklı toprak tiplerine uyum sağlayabilen bir bitki türüdür. En iyi randıman tınlı veya kumlu-tınlı topraklarda alınmaktadır. Bağlar yazları kurak veya az yağışlı yerlerde en iyi gelişme gösterdiğinden dolayı bağ toprağının derin ve su tutma kapasitesinin yüksek olması gerekir. Asma kökleri derine giden bir bitkidir bu yüzden toprağın en az 60-70 cm derinliğe sahip olması, bir miktar kireç ve organik madde içermesi istenir. Asmalar toprak reaksiyonu bakımından seçici degildir. Asitli, alkali, nötr topraklarda yetişebilirler. Ancak pH’ı 9’un üzerinde olan topraklarda tuzluluk ve sodyum toksitesi, düşük pH’lı topraklarda ise başta fosfor olmak üzere bazı besin elementlerinin alımındaki yetersizlikler görülmektedir.

SULAMA

Yağış rejiminin düzensiz ve yetersiz olduğu bölgelerde bağlarda mutlaka sulama yapılmalıdır. Bağcılık yapılan bölgelerde ilkbahar ve kış yağışlarıyla toprakta biriken su haziran ayına kadar yeterli olabilmektedir. Ancak haziran ayından sonra iklimi çok kurak geçen yerlerde
asmanın normal bir büyüme ve gelişme gösterebilmesi için su takviyesi yapılmalıdır. Asmanın kök derinliğindeki nem oranı sürekli solma noktasına düşmemelidir. Nem kapsamı bu düzeye düştüğü zaman asma devamlı solma gösterir. Köklerin çevresinde su olsa bile tekrar canlanamaz, büyüme ve diğer bitki fonksiyonlarını devam ettiremez. Asma stres belirtileri göstermeye başlar.

BUDAMA
Canlı toprak üstü organların, özellikle bir yaşlı dallar ve sürgünler üzerinde gerçekleştirilen kısaltma, çıkarma ve seyreltme gibi işlemlerdir. Asmalarda budama büyüme, gelişme, verimlilik ve kalite gibi etmenlerin dengeli bir şekilde düzenlenmesini sağlar.

1. Kış

Budaması
Sonbaharda yaprak dökümü ile ilkbaharda gözlerin sürmek üzere olduğu dönem arasında yapılır.

a) Kısa Budama
İki yaşlı dalın üzerinde bulunan bir yaşlı sürgün üzerinde 2–4 göz bırakacak şekilde yapılan budamadır.
b) Uzun Budama
Dip gözleri az verimli kuvvetli gelişen çeşitlerde uygulanmaktadır. Çubuk üzerinde 5–7 göz bırakılacak şekilde yapılan budamadır.
c) Karışık Budama
Hem uzun ( 8 ve daha fazla ) hem de kısa ( 2–3 ) gözlü çubukların kullanıldığı budama şeklidir. Budamada bırakılan kısa çubuklar ertesi yılın ürün çubuklarını oluşturmaktadır. İyi sürgün vermiş kısa ( ırgat veya yenileme ) çubukta dipteki sürgün yeniden kısa, uçtaki sürgün uzun çubuk ( bayrak ) olarak bırakılır. Bu budama şekli kuvvetli gelişen verimli fakat dip gözleri genellikle verimsiz çeşitlerde uygulanır. Her uzun çubuğa bir kısa çubuk bırakmak idealidir. Verim çağındaki asmalarda kısa çubuk (ırgat) mutlaka bırakılmalıdır.

2. Yaz(Yeşil) Budaması

Verim devresindeki asmaların yeni gelişen vegetatif ve generatif organlarında yapılan budamaların ve budama benzeri ayıklamaların tümüne denir.

a) Filiz Alma (Obur alma)
İlkbaharda son salkımların görülmesinden sonra yapılır. Asma üzerinde istenmeyen gelişmeler engellenir böylelikle omcaların daha iyi güneşlenmesi ve havalanması sağlanarak ürün kalitesi arttırılır.
b) Uç Alma
Kuvvetli büyüyen verimli yazlık sürgünlerin uzunlamasına büyümesi sınırlandırılarak salkımların daha iyi gelişmesi, tane tutumunun artması sağlanır. Böylelikle zayıf sürgünlerinde kuvvetlenmesi sağlanmış olur. Uç alma sürgünlerin 40 cm civarında olduğu dönemlerde yapılırsa, sürgünlerde daha iyi odunlaşma sağlanacağından rüzgârların sebep olabileceği dal kırılmalarını da önleyebilmektedir.
c) Tepe Alma
Verimli yazlık sürgünlerin haziran ve temmuz aylarında uç kısımlarından 30-60 cm kesilmesi işlemidir. Bu işlemin amacı sürgünlerin odunlaşmasını sağlamak ve yazlık sürgünler üzerinde koltuk sürgünü gelişmesini teşvik etmektir.
d) Koltuk Alımı
Yaprak koltuklarındaki aktif gözlerden oluşan sürgünler büyüyerek üzümlerde renk oluşumu ve olgunluk gibi etmenlerin gecikmesine sebep olur. Koltuk sürgünlerinin bir diğer etkisi de nemli ve serin yörelerde güneşlenmeye ve havalanmaya engel olur. Bu nedenle kuvvetli gelişen çeşitlerde koltuk sürgünleri mümkün olduğu kadar erken dönemde alınması gerekmektedir.
e) Yaprak Alma
Nemli ve serin bölgelerde, sık dikim yapılmış bağlarda yapraklar salkımların yeterince güneş almasını engelliyorsa yaprak seyreltme yapılmalıdır. Yaprak seyreltme yapılmaz ise bağlarda külleme, mildiyö vb. hastalıklar ve renklenme, olgunlaşma dönemlerinde gecikmeler
görülmektedir. Yaprak seyreltme işleminin aşırı yapılması durumunda asmanın gelişmesine ve ürün olgunlaşması gecikir.
f) Çiçek Salkımı Seyreltme
Asmada çok fazla sayıda çiçek salkımı meydana gelmişse asmanın kuvvetine göre her sürgüne 1-4 salkım düşecek şekilde azaltılmalıdır. Çiçek salkımı seyreltmesi yapılan asmalardaki salkımlar daha iyi gelişir ve taneler salkımı daha iyi doldurabilir. 
g) Bilezik Alma
Asmaların çiçek dökmesini engellemek tane, salkım iriliğini arttırmak ve erke olgunlaşmayı sağlamak amacıyla yapılan uygulamadır. Bu uygulama asmanın gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının çift ağızlı kesici makasla
veya bıçaklarla çepeçevre çıkarılması işlemidir.

h) Salkım Seyreltme
Asma üzerinde fazla görülen salkımların tane tutumundan sonra seyreltmesi işlemidir. Bu işlem tanelerin daha iri olmasını ve erken olgunlaşmasını sağlar.
i) Tane Seyreltme
Salkımın uç veya yan taraflarında sık görülen tanelerin seyreltmesi işlemidir. Bu işlem tane tutumunun hemen ardından uygulanır. Bu işlem tanelerin daha iyi gelişmesini ve renklenmesini sağlar. Tane seyreltme budama makasıyla yapılmalıdır. Elle seyreltme diğer tanelere zarar verebilir.