ZEYTİN YETİŞTİRİCİLİĞİ

09 Şubat 2022

Zeytin ağacının ömrü ortalama 300-400 yıldır bazı bölgelerde 1000 yıla kadar yaşayan ağaçlara da rastlanmıştır. Zeytinler belli bir büyüklüğe eriştikten sonra kök sistemlerinde oluşan yumrular sayesinde kendilerini yenileyebilmekte ve bu sayede uzun yıllar yaşayabilmektedirler.Zeytin ağaçları güneşi sever ve güneş ışığının bol olduğu yerlerde daha iyi gelişim gösterir. Zeytin ağacı için toprak verimliği de çok önemlidir. Verimi arttırmak için kültürel önlemler düzenli olarak yapılmalıdır.

Tatlı Çelikle Üretim

Zeytin yaprakları ve kökleri dışında, bütün vejetatif aksamlarıyla üretilebilen bir ağaçtır. Vejetatif çoğaltma; çelik, yumru, sürgün gibi parçaların köklendirilmesi ile yapılan bir üretimdir. Bu metodla her fidan kendi genetik vasıflarını devam ettirir.

Aşı İle Çoğaltma

Yabani ya da kültür çeşitlerinin çekirdeklerinden elde edilen zeytin fidelerine delice denir. Delicelerin kök sistemleri kuvvetli gelişmiş olduğundan dolayı topraktaki su ve mineralin eksikliğinde dayanıklılık gösterirler. Deliceye aşılama yapıldığı taktirde delice üst kısma aşılanan çeşitte bir farklılık oluşturmaz.

Sıcaklık

Zeytin ağaçlarının yıllık ortalama sıcaklık isteği 15-20°C’dir. Kış aylarında havaların erken ısınmasıyla zeytin ağaçları erken uyanır, havaların tekrar soğumasıyla ağaçlarda zararlanmalar oluşur. Kuzeye bakan meyilli alanlardaki zeytinliklerde gece gündüz arasındaki sıcaklık farklılığından sürgünlerde zararlanmalar oluşabilir. Hava sıcaklığının minimum

-7°C’nin altına indiği durumlarda soğuğun şiddetine ve ağacın yaşına göre zararlanmalar görülebilir. Bu zararlanmalar sürgün ucundan başlayarak soğuk şiddetine göre kök sitemine kadar gider. Mayıs-Haziran aylarında maksimum sıcaklığın 40 °C’ye geldiği durumlarda çiçeklenme ve meyve tutumu olumsuz etkilenir buda boncuklu meyve oluşumuna, meyve gelişiminde ve verimliliğinde olumsuzluklara sebep olur. Bu dönemlerde ağaçlar sulanarak zarar en aza indirilebilir.

Yağış

Zeytinin yıllık yağış isteği 600-800 mm’dir. Kışın ve ilkbahar aylarında yağan yağmur toprak tarafından depo edilir. Zeytin ağaçları su gereksinimlerini toprakta depo edilen sudan karşılarlar buda ağaçların çiçeklenmesini ve meyve tutum oranını artırır. Meyve dökümünü azaltır.Zeytin meyvesinin daha iri ve kaliteli olması çekirdek sertleşmesi ve tanenin gelişmesi için suya ihtiyaç vardır. Yağışlarla karşılanamayan su sulama yapılarak karşılanır. Dolu, kar gibi yağış türleri zeytinde zararlanmalara yol açtığı içi istenmez. Zeytincilikte istenmeyen bir diğer hava olayı da sisdir. Çiçeklenme döneminde tozlanmayı etkilediği için istenmez.

DİKİM ZAMANI

Saksılı ve tüplü zeytin fidanları dört mevsim dikilebilir. Çıplak köklü zeytin fideleri yılın belli dönemlerinde(Aralık- Nisan ayaları arasında) dikilebilir.

SULAMA

Zeytin fideleri ilk dikildiği yıllarda sulama yapılmalıdır çünkü fidanların toprağa kök geçirmeleri ve toprakta depo edilen sudan faydalanabilecek büyüklüğe ulaşmaları gerekir. Zeytin ağaçları yıllık yağışın 600-800 mm olduğu yörelerde toprakta depolanan su ile yaşamını devam ettirebilirler fakat çiçeklenme döneminde yağış olmaz ise ve sıcaklık fazla olursa su takviyesi yapmak gerekebilir aksi takdirde çiçeklerde dökülmeler görülür.